Teoria tańca cz. 4

LEKCJA TAŃCA JAZZOWEGO

Jazz kojarzy nam się z wolnością, ekspresją i rozmachem. I tak też wygląda na scenie, w rzeczywistości jednak lekcje tańca jazzowego są usystematyzowane i mają swój porządek. O tańcu jazzowym mówi się w kontekście stylu aniżeli techniki tańca, dlatego też nauczyciel musi znaleźć techniczne ćwiczenia, które pomogą tancerzom wykształcić umiejętność poruszania się w stylu tańca jazzowego. Najczęściej wykorzystuje się w tym celu techniki tańca Marthy Graham czy Lestera Hortona, a w tym artykule posłużymy się przykładem lekcji według Alaina Bernarda. 

Lekcję tańca jazzowego można podzielić na siedem części, jednak ich kolejność może być, w granicach rozsądku, przestawiana i zmieniana, w zależności od potrzeb i możliwości grupy.. Pierwszą z nich są ćwiczenia na środku sali, których zadaniem jest rozgrzać i przygotować ciało tancerza do dalszych ćwiczeń. W tej części wykorzystujemy takie ćwiczenia jak roll down i roll up, czyli zwijanie tułowia kręg po kręgu w dół i w górę oraz bend, bounce i pulls, czyli wszelkie pulsowania, kołysania i odbicia. Jedną z wykorzystywanych pozycji jest table top, czyli pozycja na wyprostowanych nogach z kręgosłupem równolegle do podłogi, wzmacnia ona mięśnie tułowia i rozciąga tylną taśmę nóg. 

Drugą częścią lekcji tańca jazzowego są ćwiczenia na podłodze, czyli w tak zwanym parterze. Ta część zajęć poświęcona jest ćwiczeniom oddechowym połączonym z delikatnym rozciąganiem i pulsowaniem. Wykonuje się skręty tułowia, wygięcia kręgosłupa i ćwiczenia pomagające otworzyć biodra i przygotować je do następnych ćwiczeń.

Następnie wracamy do ćwiczeń na środku sali. Rozgrzane i delikatnie rozciągnięte ciało pozwala nam na wykonanie takich ćwiczeń jak plie, znane nam z lekcji tańca klasycznego. Łącząc plie z jazzowymi pozycjami rąk i releves, czyli wspięciami na palce otrzymujemy gotową kombinację koordynacyjną, która wspomaga także balans. Kolejnym ćwiczeniem mogą być piruety i swingi, czyli wymachy nóg. Dobrze jest także aktywnie rozciągnąć nogi z pozycji stojącej oraz wykonać jeszcze jedną kombinację wspomagającą równowagę. 

Częścią lekcji tańca jazzowego najbardziej podobną do baletu jest barre, czyli ćwiczenia przy drążku. Technika ich wykonywania różni się nieco od techniki tańca klasycznego. W jazzie drążek wykorzystuje się raczej jako narzędzie do rozciągania, wszelkich zwisów tułowia, nauki aktywnych wejść do szpagatów i stretchingu nóg. Z wykorzystaniem drążka poprawia się także technikę obrotów i balansu ciała. 

Po ćwiczeniach przy drążku warto wrócić do ćwiczeń w parterze, których zadaniem będzie pobudzić mięśnie nóg i tułowia. Podnoszenia i opuszczania nóg w leżeniu na plecach lub na brzuchu wzmacniają mięśnie pleców, brzucha oraz pośladków.
Pamiętając o tym, że silne mięśnie brzucha oznaczają silne centrum, które jest kluczem do poprawnego wykonania wszystkich ćwiczeń, warto w tej części lekcji zawrzeć także rollowanie w siadzie prostym i wariacje balansu na kości ogonowej. Tą część lekcji można zakończyć wyrzutami nóg w leżeniu, aby poprawić rotację w stawie biodrowym oraz krótkim rozciąganiem mięśni pośladkowych. 

Następnie wracamy do ćwiczeń na środku sali, aby tym razem popracować nad swingami tułowia i ramion, unoszeniem nóg oraz aby wykorzystać balans do wszelkich zejść na podłogę w tył i w przód, które później będzie można wykorzystać w choreografiach. Center work – ćwiczenia na środku sali – można zakończyć izolacjami, czyli niezależnym ruchem każdej części ciala osobno, zaczynając od głowy, kończąc na miednicy. 

Kolejną częścią lekcji tańca jazzowego są ćwiczenia po przekątnej, czyli wszelkie jazz walks (chodzenie jazzowe) z wykorzystaniem także obrotów i balansu oraz skoki małe i duże. Na zakończenie zajęć dobrze jest wykonać także serię swingów, żeby rozhuśtać i rozluźnić ciało przed rozciąganiem na zakończenie lekcji. 

W zależności od poziomu zaawansowania i zaangażowania grupy kolejność i ilość ćwiczeń można zmieniać, starsze stażem grupy będą potrzebowały większej liczby powtórzeń, bardziej rozbudowanych kombinacji i kilku dodatkowych ćwiczeń, natomiast początkujące grupy powinny skupić się na podstawach i wzmacnianiu, ponieważ silne i elastyczne ciało będzie lepiej i świadomiej wykonywało poszczególne ćwiczenia. Najważniejsze jest jednak to, aby w ciałach tancerzy wykształcić zdolność do policentryzmu, czyli kilku niezależnych od siebie centrów ciała oraz do izolacji, która jest tak naturalna dla Afrykańczyków, a tak trudna do opanowania przez Europejczyków. Dzięki rozbudowanym i różnorodnym ćwiczeniom tancerze uczą się jazzowej jakości ruchu, którą później wykorzystują w jazzowych choreografiach.